Apollo 11’de Ay’a inişi mümkün kılan kodların arasında bir Türk mühendisin imzası vardı: Arsev Eraslan. Ama bizim hikâyemiz sadece gökyüzüyle sınırlı değil. Daha önce, Erzurum’un soğuk bir salonunda yükselen sözlerde gizliydi.

Erzurum’da Bir Gün

Yıl 1950’lerin sonları… Erzurum’da sade bir konferans salonu. Sıralar tahta, soba zor ısıtıyor, pencerenin dışında ayaz var.
Ama içeride, genç öğrenciler nefeslerini tutmuş bir adamı dinliyor: Cahit Arf.

Arf, tahtaya tebeşirle şekiller çiziyor. Matematiğin kuru bir ders olmadığını, hayatın kendisi olduğunu anlatıyor.
Bir noktada duruyor ve salona dönüyor:

“Bir gün makineler, sadece toplama-çarpma yapmayacak. Öğrenecekler. İnsan gibi düşünecekler. Hatta karar alacaklar…”

Salonda bir sessizlik… Bazı öğrenciler gülümseyerek bakıyor, bazıları şaşkın.
Çünkü o yıllarda bırakın bilgisayarı, hesap makineleri bile lüks sayılıyordu. Ama Arf, yıllar sonrasını görüyordu.

İlk Kıvılcım

İşte o cümle, insanlık tarihinin en büyük buluşlarından birine, yapay zekâya ilk işaretlerden biriydi.
Erzurum’un soğuğunda titreyen öğrenciler farkında değildi belki ama, o gün dünyayı değiştirecek bir fikir filizlenmişti.

Ve düşündüğümüzde çok manidar:
Bir Türk bilim insanı, Anadolu’nun bir şehrinde yapay zekânın hayalini kurarken…
Bir başka Türk, yıllar sonra Ay’a gidişi sağlayacak kodları yazıyordu.

Gökyüzü ve Zihin

Eraslan, insanlığı göğe taşıdı.
Arf, makinelerin zihnine yol açtı.
İkisi de aynı millete aitti.

Peki Ya Bugün?

Bugün bizler hâlâ aynı sorunun eşiğindeyiz:
İmkân verilirse, Türk gençleri neler yapabilir?

Bir konferans salonu Erzurum’da dünyayı değiştirecek bir fikrin kıvılcımını yaktıysa…
Bir laboratuvar, bir destek, bir vizyon, bugün kim bilir neleri mümkün kılar?

Mars’a gidişi, kuantum bilgisayarları, insan zekâsını aşan algoritmaları…
Hepsi mümkün.

Geleceğe Kodlanan Hayal

Belki de, Erzurum’daki o soba dumanlı konferans salonunda yükselen sözlerle, Apollo’nun bilgisayar odasındaki kod satırları aslında aynı şeyi söylüyordu:

Türk milleti, zekâsını özgür bırakırsa gökyüzünü de, zihnin sınırlarını da aşar.