Salep, tarih boyunca hem lezzeti hem de şifa kaynağı olmasıyla Türk kültüründe özel bir yere sahip. Bugünse yalnızca geleneksel bir içecek olmaktan çıkıp; dondurma, tatlı ve içecek sektörlerinde vazgeçilmez bir hammadde hâline gelmiş durumda. Türkiye genelinde salep üretimi hızla artarken, bu gelişimin kalbinde artık net bir şekilde Samsun’un 19 Mayıs ilçesi yer alıyor.
Salepin Üretim ve Kültür Merkezi: 19 Mayıs İlçesi
Samsun’un 19 Mayıs ilçesi, doğal salebin kültüre alındığı ilk yer olmanın onurunu taşıyor. Bugün bireysel üreticiler ve sözleşmeli çiftçilerle birlikte yılda ortalama 7 tonluk salep üretimi yapılan bu ilçe, yalnızca bir üretim merkezi değil, aynı zamanda salep kültürünün yaşatıldığı özel bir bölgeye dönüşmüş durumda.
İlçede açılan salep kafeleri, hem üreticiyle tüketiciyi buluşturan sıcak sosyal mekânlar hem de geleneksel bir içeceğin modern yaşamla yeniden buluştuğu kültürel alanlar olarak dikkat çekiyor. Kavak ve Salıpazarı gibi diğer ilçelerde de bu kıvılcım yayılıyor, fakat ana merkez ve öncü liderlik hâlâ 19 Mayıs ilçesindedir.
Kooperatifleşme: Gücün ve Birliğin Temeli
Bu noktada, 19 Mayıs Salep Kooperatifi, yalnızca yerel değil, Türkiye genelinde örnek gösterilecek bir yapılanma modeli sunuyor.
Kooperatif;
Üreticiler arasında dayanışmayı ve iş birliğini güçlendiriyor,
Üretimden pazarlamaya kadar olan süreci şeffaf ve planlı yönetiyor,
Yeni projelere, hibeye ve markalaşmaya öncülük ediyor.
Ancak bu başarı yalnızca 19 Mayıs sınırlarında kalmamalı. Türkiye’nin dört bir yanındaki salep üreticileri, bu modelle demokratik bir biçimde bütünleşmeli.
Gelin, birlikte büyüyelim.
Birlikte daha güçlü bir pazar oluşturalım.
Birlikte kültürü yaşatalım, toprağı koruyalım.
Ürün Çeşitliliği ve Markalaşma Zamanı
Salep üretimi yalnızca tarlada kalmamalı; katma değeri yüksek ürünlere dönüştürülmeli.
Salep tozu,
Doğal salep sütü,
Dondurma,
Şeker kamışı şekeri,
Doğal bal gibi tamamlayıcı ürünler,
salep kafelerinde satışa sunulmalı, “19 Mayıs Salebi” markası altında güvenilir bir çizgi oluşturulmalıdır.
Ayrıca özel tasarım salep fincan takımları, bu kültürü görsel ve sanatsal bir boyuta taşıyarak, hem turizm hem de hediyelik eşya pazarına açılabilir.
Salep Kafeleri: Kültürün Yaşayan Mekânları
Samsun’un her ilçesinde açılacak salep kafeleri, yalnızca ticari girişim değil, kültürel yayılımın lokomotifi olmalıdır.
Buralar;
Salep içmenin ötesinde,
Yerel ürünlerin tanıtıldığı,
Sosyal etkileşimin arttığı,
Yerel ekonominin canlandığı alanlara dönüşmelidir.
Bu süreçte yerel yönetimlere, belediyelere ve üretici derneklerine büyük görev düşüyor. Çünkü salep sadece bir içecek değil, yerel kalkınmanın ve kültürel kimliğin taşıyıcısıdır.
Sonuç Olarak…
Samsun’un 19 Mayıs ilçesi, salep üretiminin yalnızca niceliksel değil, niteliksel lideridir.
İlk kültüre alınan bölge,
Organik üretim sertifikası alan ilk merkez,
Kooperatif yapısıyla örnek bir örgütlenme modeli…
Bu özellikleriyle Türkiye’de doğal salebin başkenti olmayı hem hak etmiş hem de bu unvanı fiilen taşımaktadır.
Şimdi önümüzde yeni bir yol var:
Salebi sadece üretmek değil; yaşatmak, markalaştırmak ve geleceğe taşımak.
Birlikte, güçlü, sürdürülebilir ve köklü bir salep kültürü için şimdi el ele verme zamanı
