Geçtiğimiz günlerde Samsun’un İlkadım ilçesine bağlı Gürgendağı köyüne bir saha ziyareti gerçekleştirdik.
Gönlümde büyük umutlarla yola çıktım. Amacım, bu bölgenin hem üretim kapasitesini hem de doğayla uyumlu kalkınma potansiyelini yerinde görmekti.
Gördüklerim, hayal ettiğimden farklı ama bir o kadar da zengin ve değerliydi.
Doğal Yapı ve Coğrafi Gerçeklikler
Gürgendağı, sekiz farklı köy arazisinin iç içe geçtiği, oldukça dağınık ve eğimli bir yerleşim yapısına sahip. Düz arazi neredeyse hiç yok. Arazi inişli çıkışlı, yerleşim ise tipik Karadeniz mimarisiyle dağınık bir görünüm sergiliyor.
Bununla birlikte, köyün tam ortasında, sık ağaçların ve ormanın arasında gizli bir hazine gibi uzanan bir vadi yer alıyor. Bu vadide akan dere ve onun kıyısındaki içilebilir kaynak suyu, bölgeye bambaşka bir ruh katıyor.
Havası temiz, suyu berrak. Ormanlık alanlar; çam, gürgen gibi ağaç türleriyle kaplı. Bölgede doğal olarak yetişen böğürtlen, sarıkantoron gibi bitkiler ve meyve ağaçları (ceviz, erik, üzüm, fındık gibi) mevcut. Tüm bunlar, buranın üretim ve doğayla iç içe bir yaşam modeli için büyük potansiyel taşıdığını gösteriyor.
Üretim Üzerine Değerlendirme
Gürgendağı’nda büyük ölçekli hayvancılık veya düz arazide geniş tarım yapmak oldukça zor. Ancak küçük aile tipi üretim, bu bölge için ideal bir model. Her hanede yapılabilecek işler; gezen tavuk, yumurta üretimi, birkaç hayvanla süt ve süt ürünleri elde etmek gibi faaliyetler olabilir.
Ayrıca, ormanda doğal olarak yetişen aromatik bitkiler ve meyveler işlenerek çay, reçel, sirke, pekmez gibi ürünlere dönüştürülebilir. Arıcılık, orman florasının zenginliği nedeniyle ayrı bir başlık olarak mutlaka desteklenmeli. Bu ürünler, uygun bir eğitimle hijyenik biçimde üretilip paketlenirse ciddi bir ekonomik değer taşır.
Eğitim ve Kurs İhtiyacı
Burada üretimi sürdürülebilir hale getirecek en önemli unsur bilgilendirme ve eğitimdir. Halk eğitim merkezleri, tarım müdürlükleri ve derneklerin desteğiyle şu kurslar düzenlenebilir:
· Hijyenik gıda üretimi ve güvenliği
· Doğal sabun, sirke, yağ ve bitkisel karışımlar üretimi
· Aromatik bitki işleme ve yağ çıkarma teknikleri
· Arıcılık ve bal işleme
· Paketleme ve ürün sunumu
· Kooperatifçilik ve pazarlama eğitimi
***
Kooperatif ve Pazarlama Modeli
Gürgendağı’ndaki halk, dağınık yerleşim nedeniyle her gün kooperatif merkezine ulaşamaz. Bu yüzden evlerde üretim + haftalık toplama sistemi kurulmalıdır. Her üretici ürününü haftanın belirli günü toplama noktasına getirir; burada kooperatif paketleme, etiketleme ve satış işlerini üstlenir.
Samsun merkezde bir satış ofisi kurulmalı, aynı zamanda köy girişinde (Samsun–Ankara yolu üzeri, cami kenarı gibi stratejik bir noktada) butik bir üretim ve satış alanı oluşturulmalıdır. Yoldan geçen herkesin uğrayabileceği bir durak, Gürgendağı’nın bilinirliğini artırır.
Ekoturizm ve Yürüyüş Rotaları
Doğaseverler ve spor kulüpleri için Gürgendağı, tam anlamıyla bir nefes alanıdır. Dere boyunca oluşturulacak doğa yürüyüş rotası, dinlenme noktalarıyla zenginleştirilmelidir. Yol üzerinde seçilecek bazı evlerin önleri mola alanı olarak düzenlenebilir. Burada su, ayran, bazlama, gözleme, doğal ürün tadımı ve WC gibi temel hizmetler sunulmalıdır.
Yürüyüş parkurları gidiş-geliş değil, dönüşümlü döngü hattı şeklinde planlanmalıdır. Ayrıca yaz aylarında doğa kampları, sağlık yürüyüşleri ve “sessizlik kampları” gibi aktivitelerle köy turizme açılabilir.
Tanıtım ve Görselleştirme
Köyün potansiyelini en iyi anlatacak şey bir kamera olacaktır. Özellikle drone ile havadan yapılacak çekimler, dere, orman, festival alanı, yürüyüş yolları ve ev üretimlerini gözler önüne serer.
Köy girişine konulacak bilgilendirme panoları ve QR kodlu haritalar sayesinde ziyaretçiler yönlendirilir; tanıtım çalışmaları sosyal medya üzerinden desteklenerek köyün sesi duyurulur.
Sonuç ve Önerilerim
Gürgendağı, doğanın sunduğu tüm zenginliklere rağmen bugüne dek tam olarak değerlendirilememiş bir bölgedir. Ancak bu bölge; eğitim, üretim, turizm ve tanıtım başlıkları altında şekillendirilecek bir planla örnek bir doğa ve üretim köyüne dönüşebilir.
Önerilerim şunlardır:
1.Eğitim seferberliği başlatılmalı (üretim, hijyen, arıcılık, aromatik bitkiler).
2.Köy girişine satış ve tanıtım noktası kurulmalı.
3.Kooperatif yapısı oluşturulmalı, ürün toplama merkezi belirlenmeli.
4.Samsun merkezde satış yeri açılmalı.
5.Ekoturizm rotaları hazırlanmalı, mola evleri ve WC'ler planlanmalı.
6.Drone çekimiyle tanıtım videoları hazırlanmalı.
7.Köy panoları, yön levhaları, QR kodlu haritalar yerleştirilmeli.
8.Festival ve doğa etkinlikleri düzenlenmeli.
Bu gözlemlerimden sonra şunu rahatlıkla söyleyebilirim: Gürgendağı, sadece bir köy değil; üretimin, doğanın, sağlıklı yaşamın ve dayanışmanın yeni adresi olabilir.
