Çocuklarda konuşma gelişimi, sadece dil becerisi değil aynı zamanda bilişsel ve sosyal gelişimin de temelini oluşturuyor. Ancak uzmanlara göre, akıllı telefon, tablet ve televizyon gibi ekranlara maruz kalmak, çocuklarda konuşma gecikmesine yol açabiliyor.
Medipol Acıbadem Hastanesi Gelişimsel Pediatristi Uzm. Dr. Reyhan Tamer, ekran bağımlılığının çocukların sosyal etkileşimlerini sınırladığını ve dil gelişimini olumsuz etkilediğini vurguladı.
1 Yaşına Geldiğinde İsmini Tanımıyorsa Dikkat
Konuşma gecikmesinin erken dönemde tespit edilmesinin büyük önem taşıdığını belirten Dr. Tamer, şu uyarılarda bulundu:
“Bir çocuk 1 yaşına geldiğinde kendi ismine tepki vermiyorsa veya 1,5 yaşına kadar anlamlı kelimeler kullanmıyorsa mutlaka bir uzmana başvurulmalı.”
Dil gelişiminin, çevresel uyaran eksikliği ve dikkat dağınıklığı gibi etkenlerle de gecikebileceğini söyleyen Dr. Tamer, sadece kelime sayısına bakarak konuşma becerilerinin tam değerlendirilemeyeceğini ifade etti.
Ekranlar Sosyal Etkileşimi Engelliyor
Tek yönlü uyarılarla çalışan ekranlar, çocukların ihtiyaç duyduğu karşılıklı etkileşim ortamını sağlamıyor. Dr. Tamer, bu konuda özellikle 2 yaş altı çocuklar için ekran süresinin sıfıra yakın tutulması gerektiğini vurguladı.
“Çocukların konuşmayı öğrenmesi için göz teması, yüz ifadeleri ve canlı diyaloglara ihtiyacı vardır. Ekranlar bu temel öğeleri sunamaz.”
Konuşma Gecikmesi Beyin Gelişimini de Etkiliyor
Dil gelişiminin sadece konuşma değil, beyin gelişimiyle doğrudan bağlantılı olduğunu belirten Tamer, yaşamın ilk üç yılının nörolojik gelişim açısından kritik bir dönem olduğunun altını çizdi:
“Bu dönemde yaşanan gecikmeler, ileride öğrenme güçlükleri ve sosyal adaptasyon sorunlarına yol açabilir.”
Erken Müdahale Sosyal Problemleri de Önler
Konuşma gelişiminde fark edilen gecikmelerin, “bekleyelim geçer” yaklaşımıyla zaman kaybetmeden değerlendirilmesi gerektiğini vurgulayan Dr. Tamer, aileleri şu sözlerle uyardı:
“Erken teşhis yalnızca dil sorunlarını değil, ileride oluşabilecek psikolojik ve sosyal sorunları da önlemeye yardımcı olur.”
Ebeveynlere Tavsiyeler: Sohbet Edin, Kitap Okuyun
Dr. Tamer, ekran süresinin sınırlandırılması ve çocukla etkileşimli zaman geçirilmesi gerektiğini belirterek şu önerilerde bulundu:
-
Ekran süresini azaltın
-
Günlük sohbetlere zaman ayırın
-
Kitap okuyun, oyun oynayın
-
Artikülasyon sorunları için uzman desteği alın
“Dil gelişimini yakından izlemek ve gerektiğinde profesyonel yardım almak, çocuğun sağlıklı gelişimi için hayati öneme sahiptir.”
