Ankara Bilkent Şehir Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Kliniği Şefi Prof. Dr. Esra Çöp, akran zorbalığının çocuk ve ergen ruh sağlığını tehdit eden en ciddi sorunlardan biri haline geldiğini söyledi.
Prof. Dr. Çöp, akran zorbalığının artık ilkokul düzeyine kadar indiğine dikkat çekerek, bu durumun hem aileler hem de eğitim sistemi açısından ciddi bir alarm niteliği taşıdığını vurguladı.
Dijital Şiddet Erken Yaşta Davranışa Dönüşüyor
Akran zorbalığının yaygınlaşmasında dijital dünyanın etkisine işaret eden Prof. Dr. Çöp, çocukların çok erken yaşta teknolojiyle tanıştığını belirtti.
“Çocuklar henüz şiddetin anlamını ve sonuçlarını kavrayamadıkları yaşlarda, şiddet içeren dijital içeriklerle karşılaşıyor. Gerçek ile kurgu arasındaki farkı ayırt edemedikleri için bunu oyun gibi algılayabiliyor ve okul ortamına taşıyabiliyorlar.”
Uzmanlara göre uzun süre ekran başında kalmak, akran zorbalığını normalleştiren bir davranış kalıbı oluşturabiliyor.
Okul Sisteminde Ciddi Bir Boşluk Var
Prof. Dr. Esra Çöp, mevcut disiplin yönetmeliklerinin özellikle ilkokul ve ortaokul seviyesinde yeterli olmadığını belirterek şu değerlendirmeyi yaptı:
“Çocukların yaptıkları davranışların sonuçlarına karşılık okul sisteminde hazır ve yaygın programlar yeterli değil. Bu alanda ciddi bir boşluk bulunuyor. Bu boşluklar doldurulmadıkça zorbalıkla mücadele zorlaşır.”
Beyin gelişimi henüz tamamlanmamış çocukların neden–sonuç ilişkisini kurmakta zorlandığını vurgulayan Çöp, bu nedenle çocukların rehberliğe daha fazla ihtiyaç duyduğunu söyledi.
Zorbalık Kronikleşirse İntihara Kadar Gidebilir
Zorbalığın uzun süre devam etmesi halinde çok ağır sonuçlar doğurabileceğini belirten Prof. Dr. Çöp, şu uyarılarda bulundu:
“Zorbalık yaşayan çocuklarda okula gitmek istememe, ders başarısında düşüş, içe kapanma, arkadaşlardan uzaklaşma sık görülür. Uzun vadede ise intihara varan çok ciddi psikiyatrik sorunlar ortaya çıkabilir.”
Okula gitmek istememe ile birlikte karın ağrısı, baş ağrısı gibi fiziksel şikayetlerin de önemli bir uyarı işareti olduğunun altı çizildi.
Çocuklar Neden Anlatmıyor?
Çocuk ve ergenlerin çoğu zaman yaşadıklarını paylaşmadığını belirten Prof. Dr. Çöp, bunun nedenlerini şöyle sıraladı:
-
Telefon veya bilgisayarlarının alınacağı korkusu
-
“İspiyoncu” olarak damgalanma endişesi
-
Güçsüz görünme kaygısı
-
Zorba tarafından tehdit edilme korkusu
Bu nedenle ailelerin eleştirmeden, suçlamadan ve güven veren bir iletişim dili kurmasının hayati önemde olduğu vurgulandı.
Akran Zorbalığı Bireysel Değil, Sistemsel Bir Sorun
Prof. Dr. Esra Çöp, akran zorbalığının yalnızca ailelerin ya da yalnızca okulun sorumluluğu olmadığını belirtti:
“Bu bir sistem sorunudur. Aile–okul iş birliği şarttır. Çocuklara zorbalığın ne olduğu, başlarına geldiğinde kimlerden ve nasıl yardım isteyebilecekleri net biçimde öğretilmelidir.”
Çocukların güvenebilecekleri bir destek sistemi içinde büyümelerinin zorbalığı önlemede kilit rol oynadığı ifade edildi.
