Ordu’nun Altınordu ilçesi Kayabaşı Mahallesi’nde yaşayan 61 yaşındaki Turgut Özcan, 16 yaşından bu yana dikenli sarmaşıklardan balık sepeti örerek geçimini sağlıyor. Geleneksel yöntemlerle ürettiği balık sepetlerine sadece yerel değil, il dışından da talep olduğunu belirten Özcan, bu el sanatının yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu söylüyor.
Geleneksel Yöntemlerle Balık Sepeti Üretimi
Turgut Özcan, balık sepeti yapımında tamamen doğal malzemeler kullandığını belirtiyor. Dikenli sarmaşıklardan ürettiği bu sepetler, eski usul balıkçılığın vazgeçilmez araçlarından biri.
-
Dikenli Sarmaşıklardan Başlıyor: “Dağlık bölgelerden yabani dikenli sarmaşıkları kesiyorum. Dikenlerini kazıyıp pürüzsüz hale getiriyorum.”
-
Kuruma Süreci: “Dikenleri soyduğum sarmaşıkları 15 gün boyunca kurutuyorum. Kuruduktan sonra yağmurda ıslatarak gevşemelerini sağlıyorum.”
-
Sepetin Örülmesi: “Balık sepetinin boru kısmını örerek başlıyorum ve diğer kısımlar buna göre şekilleniyor.”
Balık Sepeti Nasıl Kullanılır?
Turgut Özcan, geleneksel balık sepetinin nasıl kullanıldığını da anlattı.
-
Balıkları Çekmek İçin Yem Kullanımı: Sepetin girişine ve içine kuru ekmek parçaları koyuluyor.
-
Batması İçin Ağırlık: Sepetin suda batması için içine taş yerleştiriliyor.
-
Balık Yakalama: Akşam suya bırakılan sepet, sabah çıkarıldığında içinde balıklarla dolu oluyor.
Geleneksel Balık Sepeti Tehlikede: Endüstriyel Üretime Yenik Düşüyor
Turgut Özcan, geleneksel balık sepeti örme geleneğinin, modern ve endüstriyel üretime yenik düştüğünü belirtiyor. Çelik, sert plastik ve fileden yapılan modern balık sepetleri, eski usul sepetlerin yerini almış durumda.
-
Turgut Özcan’ın Mesajı: “Şu an geleneksel yöntemlerle bu sepetleri yapan kişi sayısı bir elin parmaklarını geçmez.”
-
Endüstriyel Üretim: Seri üretimle çelik ve plastik malzemeden yapılan sepetler, balıkçılar tarafından daha çok tercih ediliyor.
El Emeği Balık Sepetlerine İlgi Devam Ediyor
Turgut Özcan, el emeği göz nuru balık sepetlerinin hala ilgi gördüğünü ve il dışından da talepler aldığını belirtiyor. Özcan, bu geleneksel yöntemi öğrenmek isteyen gençlerin sayısının azaldığını ancak talep oldukça bu sanatı yaşatmaya devam edeceğini söylüyor.
-
İl Dışından Talep: Geleneksel balık sepetleri, doğal ve estetik yapısıyla dikkat çekiyor.
-
Usta Ellerle Yaşatılıyor: Özcan, el emeği sepetlerin diğer sepetlerden daha dayanıklı ve işlevsel olduğunu vurguluyor.