İş dünyasında kadınların, erkek meslektaşlarına göre daha sık "özür dilediği" uzun süredir bilinen bir durum. Ancak bu alışkanlık, kariyer yolunda bir engel mi? Stanford Üniversitesi'nden uzmanlar bu soruya bilimsel bir yanıt aradı.
“Özür Dilerim” Demek Kadınlara Özgü Mü?
The Economist’te yer alan habere göre, Kanada’dan Çin’e farklı kültürlerde yapılan araştırmalar, kadınların genel olarak daha fazla pişmanlık ifadesinde bulunduğunu ortaya koyuyor. Örneğin, Kanada'da 18-25 yaş grubundaki bireylerin %90'ı, tanımadıkları biri kendilerine çarptığında dahi hemen özür diliyor.
Stanford Deneyi: Aynı Performans, Farklı Üslup
Stanford Üniversitesi’nden iktisatçılar Lily Liu ve Marshall Mo, 700 Amerikalı katılımcıyla gerçekleştirdikleri deneyde, kadın ve erkek çalışanlar arasında özür dileme sıklığını analiz etti. Her iki cinsiyet aynı düzeyde performans göstermesine rağmen, kadınların mesajlarında “üzgünüm”, “kusura bakmayın”, “özür dilerim” gibi ifadelerin iki kat daha fazla yer aldığı görüldü.
Kadınlar testi geçemediklerinde üzgünlük derecelerini ortalama 69, erkekler ise 61 olarak belirtti. Özgüven farkı da çarpıcıydı: Erkekler ortalama 4 doğru yanıt verdiklerini düşünürken, kadınlar yalnızca 3.2 cevabı doğru bildiklerine inanıyordu.
Terfiye Etkisi Ne Oldu?
Deneyde işveren rolündeki katılımcılar, daha fazla özür dileyen çalışanları daha düşük kabiliyete sahip olarak değerlendirdi. Kadınların daha fazla özür dilediği bilinse bile, yine de daha acımasızca yargılandıkları gözlendi.
İlginç bir sonuç da ortaya çıktı: Özür dileyen kadın çalışanlara karşı daha fazla “samimiyet” besleyen işverenler, terfi kararlarında dengeleyici davrandı. Sonuç olarak, sık özür dileyen çalışanların terfi alma oranı erkeklerle benzer düzeyde oldu.
Ders: Samimiyet Dezavantaj Değil
Araştırma, “özür dilemek” gibi samimi ifadelerin iş hayatında ilerlemeye engel teşkil etmediğini ortaya koydu. Kadınlar, empati ve sorumluluk gösteren bu ifadeleri kullanmaktan çekinmemeli. Ancak, bu alışkanlığın algılara nasıl yansıdığı da göz ardı edilmemeli.