Eskiden bilgiyi elde etmek çölde su aramaya benzerdi. Zahmet, emek ve sabır isterdi. Bilgiye ulaşmak için uzun bir yol katetmek ve uzun bir eğitimden geçmek gerekirdi.
Günümüzde ise artık bilgi bize sadece bir tuş uzaklıkta. İnternet sayesinde dünyanın öbür ucundaki bilgi saniyeler içinde cebimize düşüyor. Hepimiz ceplerimizde kolaylıkla ulaşabileceğimiz bilgiler, veriler ile geziyoruz.
Peki bu kadar kolay ulaştığımız bilgi okul ve diplomanın anlamını değersizleştiriyor mu?
Diploma aslında yalnızca “bilmek” demek değildir. Hepimize söylenmiştir “altın bileziğini koluna tak.”
Diploma tam da altın bilezik değerindeydi. Çünkü diploma yalnızca bir belge değil, uzun bir
öğrenme sürecinin nişanesiydi. Bizler bu belgeye ulaşabilmek için ilköğretimden itibaren disipline olur, yıllar boyu okul koridorlarında dolaşır, diplomamızı elimize alırız. Bu diploma disiplinin, sabrın, mesleğe hazır olduğunun, bilgiyi hayata geçirebildiğinin belgesiydi.
Ancak günümüzde diploma yalnızca bir “kağıt” algısı oluşmaya başladı. İnternet, yapay zeka gibi araçlar, diploma ve unvanları değersizleştiriyor mu? Tartışmaları ortaya çıkmaya başladı.
Eğitimsiz bilgi ne kadar faydalı olabilir?
Bugün bilgiye ulaşmak artık koşmak değil. Hazır yemek gibi. İstediğimiz bilginin siparişini
veriyoruz ve saniyeler içinde yapay zeka onu tabağa koymuş, çatalı-kaşığı hazır hale getiriyor.
Aslında herkesin zamanı satın almaya çalıştığı dönemde, zamandan tasarrufta oldukça işe yarıyor.
Doğru kullanımda çok faydalı olabilecek yapay zeka, ölçüsüz kullanımda düşünme ve sorgulama reflekslerini zayıflatabiliyor.
“Kimsenin bir şey bilmediği yerde her şeyi bilirsin.” Bu sözü bir çoğumuz duymuşuzdur fakat bu sözün de günümüzde pek anlamı kalmadı desek yeridir. Çünkü yapay zeka ve bilginin bu kadar kolay ulaşılabilir olması gerçek bilgiyi yok ettiği gibi kimin gerçekten bildiğini de yok etti.
Yapay zeka sayesinde herkes her işin uzmanı kesilir hale geldi. Uzun eğitim isteyen konularda bile hiçbir vasfı olmayan insanlar sosyal medyalarda akıl hocalığı yapabiliyor. Hasta olan doktor, evini yaptırmak isteyen iç mimar kesiliyor. İşin uzmanına danışmak yerine herkes her işini yapay zeka ile çözmeye çalışıyor.
Ancak asıl mesele bilgiye ulaşmakta değil, önemli olan bu bilgiyi kullanabilmekte, hayata
geçirebilmekte. İşte diplomada tam olarak bunun göstergesi. Sonuçta herkesin her konuda fikir sahibi olduğu bir çağda yaşıyoruz. Diploma sahibi insanların da farkı burada ortaya çıkıyor.
Eğitim alırken bilgi sadece beyinlere işlenmiyor, olası problem çözme, pratik işlem ve kriz kontrolü de öğretiliyor. Yani diploma hâlâ yalnızca “bilgiye ulaşmayı” değil. O bilgiyi kullanmayı, düşünmeyi sorgulamayı da öğretiyor.
Massachusetts Institute of Technology’nin (MIT) yaptığı son araştırmada, yapay zekanın aşırı
kullanımında düşünme becerileri, araştırma, sorgulama ve hatırlama gibi zihinsel reflekslerde ciddi düşüş olduğu gözlemlenmiştir.
Bilgiye ulaşmak kolaylaştı, ancak bilgiye ulaşabilmek için sarf edilen emek hâlâ paha biçilemez. Yapay zeka bize balığı verebilir, ama balık tutmayı asla öğretemez.